از رد تا پذیرش اسباب‌بازی در تاریخ دوران اسلامی ایران
تاریخ انتشار: ۲۷ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۷۶۶۸۸۲
در این مطلب تاریخچه اسباب‌بازی در دوران اسلامی در ایران را بررسی کرده‌ایم.
در سده‌های نخست اسلامی، بازی و استفاده از اسبابِ مربوط به آن، با مخالفت‌هایی روبه‌رو بود چراکه تصور می‌شد انسان را از رسالت اصلی خود دور می‌کند و از این رو برخی از علما، بازی و سرگرم شدن به ابزار‌های مرتبط با آن را تقبیح کردند؛ هرچند از سویی دیگر، آراء متفاوتی برای ساخت و کاربرد اسبابِ بازی وجود داشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
البته اختلاف نظر درباره بازی‌ها و اسباب‌بازی‌ها در دوران اسلامی را می‌توان با این دلیل توجیه کرد که از آنجایی که برخی بازی‌ها در گذشته ابزار قمار و وسیله بُرد و باخت شمرده می‌شدند که سبب ترکِ کار، ایجاد سستی و رفتار‌های ناشایست در جامعه می‌شد و یا به دلیل آنکه برخی از بازی‌ها مانند «کبوتربازی» برای مردم ایجاد مزاحمت می‌کرد، گاهی فرمانروایان دستور تحریم این بازی‌ها را صادر می‌کردند.
نکوهش بازی‌های مبتنی بر شانس و اقبال
هرچند برخی از بازی‌هایی که گمان می‌رفت انسان را از فطرت اصلی خود دور می‌کند، از دوران پیش از اسلام نیز مورد نکوهش قرار داشته؛ به عنوان مثال یکی از بازی‌های کهن ایرانی که برای اولین بار در خاورِ نزدیک و در جوامع نوسنگی ظهور یافت و سپس به سایر جوامع گسترش پیدا کرد، «قاپ‌بازی» است. خاستگاه این بازی مبتنی بر بخت و اقبال را دوران زندگی شُبانی و از سرگرمی‌های چادرنشینان فلات ایران می‌دانند که به تدریج به سایر نقاط کشور هم رسیده است. بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی و حفاری‌های انجام شده، این بازی در میان کودکان و نوجوانان و به‌ویژه پسران جریان داشته داشته، اما به مرور در میان بزرگسالان هم فراگیر شده است.
تصویری از قاپ
قاپ، یکی از هفت قطعه‌ی استخوانِ مچ پای گوسفند و بز است که در فاصله‌ی بین دو قوزک قرار دارد و به شکل مکعب-مستطیل است که مردم مناطق مختلف ایران از گذشته‌های دور شرایط و دستورالعمل خاصی برای بازی با آن در نظر گرفته بودند و در اوقات فراغت برای سرگرم شدن و گذران وقت «قاپ‌بازی» می‌کردند؛ یک بازی بر اساس شانس و شرط‌بندی که هرچند آن زمان پول یا کالای ارزشمندی واسطه بازی نبوده است اما، ایرانیان هم سپردن بخت و سرنوشت خود به خوب و بد آمدنِ یک تکه استخوان را نکوهیده‌اند.
از طرفی علی‌رغم تحریمِ برخی آداب و بازی‌ها در دوران اسلامی، مردم جوامع مختلف ایران همچون گذشته به آنها پایبند بودند؛ چنانچه بر اساس متون تاریخی و ادبی به جا مانده از سده‌های مختلف اسلامی، مشخص می‌شود که بسیاری از پیکره‌ها و تندیس‌هایی که در دوران پیش از اسلام برای مراسم‌های آیینی ساخته می‌شد، در دوره اسلامـی با کنار رفتن جنبه تقدس، از آنها به عنوان ابزار و اسباب سرگرمی کودکان استفاده می‌شد.
مدارا و رواج مجدد اسباب‌بازی‌ها
گاهی نیز با وجود دستوراتی درباره نهی از عروسک‌سازی و خرید و فروش آن، با مدارا نسبت به بازار‌ها و دکان‌های خرید و فروش اسباب‌بازی برخورد می‌شد و پیشه‌وران صورتک‌های حیوانات، شمشیر و سپر چوبین، بوق سفالین و تندیسک‌هایی در مناسبت‌هایی مانند نوروز و جشن سده برای کودکان می‌ساختند و در بازار می‌فروختند. همچنین چوگان‌بازی یا گوی‌بازی که پیشینه آن به روزگاران کهن می‌رسد، نیز به عنوان بازی کودکان و بزرگسالان در دوره اسلامی رواج داشت.
پی‌نوشت: بخشی از این گزارش با استفاده از اطلاعات «مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی» و «مجله انسان‌شناسی، سال دوازدهم شماره ۲۰» نوشته شده است.
منبع: ایسنا
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: اسباب بازی باستان شناسی عروسک سازی دوران اسلامی اسباب بازی بازی ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۷۶۶۸۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آزمون پذیرش مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی در خردادماه
رئیس مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی از برگزاری از آزمون پذیرش مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی در خردادماه امسال خبر داد. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم ازقم، حجت‌الاسلام‌والمسلمین زارعان در جمع اصحاب رسانه، ضمن تبریک روز معلم، بحث تربیت را از مهم‌ترین رسالت‌های این مؤسسه برشمرد و در تبیین فلسفه تشکیل مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی، اظهار داشت: معارف دینی و آموزه‌های الهی در سه بخش اعتقادات، اخلاقیات و احکام و شریعت خلاصه و تقسیم می‌شود.
وی با بیان این که در جوامع اسلامی بخش احکام، رفتارها، شریعت و مناسک تا حدود زیادی موردتوجه قرار می‌گیرد، افزود: متأسفانه بخش مهمی که کمتر بدان توجه می‌شود، بخش باورها و اعتقاداتی است که فلسفه دین متکفل آن است.
زارعان بخش اعتقادات و باورها، را عرصه پاسخ به شبهات فلسفی و اعتقادی برشمرد و گفت : در حوزه اعتقادات و باورها عرصه فراگیر مباحث اخلاقی که مرزهای دینی را در می‌نوردد، جایگاه بخشی نشده، کمتر موردتوجه قرار گرفته است.
رئیس مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی ضمن اشاره به فقدان مهندسی‌های علمی برای تجلی اخلاق اسلامی در جامعه، خاطرنشان کرد: در سطح جامعه اسلامی بیش از آنچه که در مقام نظر و سطح دانش دچار مشکل باشیم، در مقام رفتار و سبک زندگی دچار چالش هستیم.
وی تصریح کرد: آنچه امروز در جامعه انسانی شاهد آن هستیم، به‌ویژه در قضیه فلسطین و غزه که بیت الغزل مباحث و مسئله نخست جهان اسلام است، بیش از آن که معارضه نظامی و سیاسی باشد، شاهد بداخلاقی در جوامع انسانی هستیم.
زارعان افزود: امروز در جبهه اسلامی مقابله با رژیم صهیونیستی، شاهد بزرگترین شاخص‌های اخلاقی هستیم که در غزوات نبوی نیز روی می‌داد؛ در مقابل رژیم صهیونیستی بدترین بد اخلاقی‌ها را رقم می‌زند.
رئیس مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی با بیان این که در قضیه غزه هر آنچه از بی‌اخلاقی، بداخلاقی و زیر پا گذاشتن معیارهای اخلاقی به ذهن بیاید، اتفاق می‌افتد، یادآور شد: امروز شاهد قتل‌عام فجیع زنان و کودکان هستیم و دایره المعارف پرآوازه بی‌اخلاقی‌های غربی در غزه روی می‌دهد.
وی به مشکلات سبک زندگی جوامع اسلامی و انسانی اشاره و ضعف‌های اخلاقی سطوح مختلف اجتماعی را موردتوجه قرار داد و اظهار داشت: تمام بی‌ملاحظگی‌ها و عدم رعایت حقوق یکدیگر بیش از رضایتمندی، اضطراب‌های فراوانی را در زندگی ایجاد می‌کند؛ در جامعه نیازمند ارتقای تحقق دانشی اخلاق و توجه عملیاتی به این مهم هستیم.
زارعان ضمن اشاره به ظرفیت‌های پویای مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی تصریح کرد: مؤسسه اخلاق باتکیه‌بر توان دانشی حوزه‌های علمیه و تقویت ارتباطات دانشگاهی، موفق شده رشته‌های مرتبط بااخلاق اسلامی را ناظر به نیازهای حوزه‌های دانشی مختلف راه‌اندازی نماید. این مؤسسه در زمینه اخلاقی، تربیتی و مشاوره با مجوز وزارت علوم فعالیت‌های گسترده‌ای را رقم زده است.
وی با بیان این که مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی هم‌زمان با بحث دانشگاهی فعالیت آموزشی را در قالب مرکز تخصصی حوزوی تعلیم‌وتربیت اسلامی دنبال می‌کند، خاطرنشان کرد: پژوهشکده تهذیب، انتشارات اخلاق اسلامی، مرکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی آلاء و نیز مرکز رسانه‌ای مرآ با محوریت اخلاق و تربیت از مهم‌ترین رویکردهای مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی است.
رئیس مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی یادآور شد: در کنار پرورش نیرو و تربیت نیروهایی که مسلط به دانش اخلاق و تربیت هستند، متعهد هستیم تا امتداد اجتماعی بازدهی کارها و اقدامات صورت‌گرفته را در حوزه‌های اشتغال آفرینی اخلاقی و ارتقای بازدهی‌های معرفتی عرصه‌های نظری و دانشی اخلاق اسلامی دنبال نماییم.
زارعان گزارشی از پذیرش بالغ بر 400 نفر از طلاب سطح 2 حوزه ارائه و با بیان این که تا کنون 200 نفر از این عزیزان پایان‌نامه‌های خود را دفاع کرده‌اند، گفت: شکل‌گیری فعالیت راهبردی میثاق مشترک واحدهای این مؤسسه است که با تمرکز بر کیفی بخشی فعالیت‌ها، این مهم را مبتنی بر نگاه حوزوی - دانشگاهی و علمی - عملی به حوزه اخلاق پیگیری می‌کند.
وی سیاست حکمت بنیانی را از دیگر اهداف این مؤسسه برشمرد و با بیان این که زمینه‌های حکمی کار و کیفیت‌گرایی علمی همواره ملاک قرار گرفته شده است، تصریح کرد: تحقق منویات رهبر معظم انقلاب در رأس تمام مباحث مؤسسه آموزش عالی اخلاق قرار دارد. بخش اخلاق و معنویت بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی محوری‌ترین فعالیت این مؤسسه برای تقویت همراهی حوزه و دانشگاه در عرصه اخلاق اسلامی است.
رئیس مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی عنوان کرد: این مؤسسه در ترسیم اهداف و شکل‌دهی رسالت‌ها، مرهون تلاش‌های علامه مصباح یزدی است که در خصوص تحول علوم‌انسانی در حوزه‌های علمیه و بحث اسلامی‌سازی علوم‌انسانی کارهای ژرفی را رقم زده است.
زارعان در بخش پایانی سخنان خود گزارشی از پذیرش طلاب سطح 2 در رشته‌های اخلاق اسلامی، مشاوره و روان‌شناسی اسلامی، اخلاق کاربردی و... ارائه کرد و اظهار داشت: طراحی دوره‌های کوتاه‌مدت در عرصه‌های مختلف دانش اخلاق اسلامی از دیگر رویکردهای مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی است.
وی خاطرنشان کرد: تربیت اسلامی، اخلاق اسلامی، مشاوره اسلامی، برنامه‌ریزی آموزشی، مدیریت آموزشی و نیز نیازهایی که در بخشی از فعالیت‌های حوزه و آموزش‌وپرورش اعم از برپایی دوره‌های تربیت مربی کودک و نوجوان و مباحث مربوط به روان‌شناسی و فعالیت‌های ترکیبی دنبال می‌شود، از دیگر رویکردهای این مجموعه است.
زارعان گزارشی از آزمون پذیرش مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی در خردادماه امسال ارائه و بر اهمیت جهت‌دهی تحصیلی طلاب تأکید کرد و افزود: پیگیری و ارائه تحصیلات تخصصی در رشته‌هایی که بازدهی اجتماعی آن ناظر به رسالت دینی حوزه‌های علمیه در بسترهای مختلف اخلاقی است، از جمله رسالت‌های مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی است.
انتهای پیام/
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند